
Tanık asker konuştu: ‘Dersim’i tarihten sildik, canlı namına bir şey kalmadı’
Tanık asker konuştu: ‘Dersim’i tarihten sildik, canlı namına bir şey kalmadı’
Dersim Kültür ve Tarih Merkezi (DKG), Dersim’de 1938 yılında gerçekleşen katliama ilişkin tanık bir askerin ifadelerini yıllar sonra gün yüzüne çıkardı.
Dersim 1937-38 Sözlü Tarih Projesi Yöneticisi Yaşar Kaya, Dersim Soykırımı üzerine konuşan az sayıda tanık askerden biri olan Mahmut T’nin 2003 yılında öldüğünü, söyleşinin Dersim Tertelesi üzerine video kaydıyla yapılan en eski kayıt niteliğini taşıdığını, 43 dakika uzunluğundaki söyleşide, tanık askerin hafızasının halen canlı olduğu ve 53 yıl sonra dahi yer/kişi isimlerini ve de yaşananları net olarak hatırladığını söyledi.
1 Ağustos’tan 30 Ağustos’a kadar Dersim’de askerlik yaptığını belirten Mahmut T., Hatay gerginliği nedeniyle Kilis’e gittiklerini, Kasım 1938’de ise terhis olduğunu aktarıyor.
Rudaw’ın haberine göre tanık asker, 1938’de Dersim’e 36 alay asker sevk edildiğini, bunların bir plan çerçevesinde bölgelere yerleştirildiklerini, haritaların önceden hazırlandığını ve bütün bu ön hazırlıklardan sonra “vur” emrinin verildiğini anlatıyor.
Tanık asker Mahmut T, “Alay komutanının elinde büyük bir harita vardı, hatta büyük kayalıklara kadar bütün her şey onda yazılıydı. O kadar ayrıntılı bir haritaydı ki, arazi ile ilgili bütün ayrıntılar metre metre yer alıyordu” diyor.
Tanık asker söyleşide kendilerine “Hiç bir canlı bırakmayın” emrinin verildiğini ve kurbanların çok büyük bir kısmının kadın, yaşlı ve çocuklardan oluştuğunu söylüyor.
Yine tanık askerin anlatımına göre; askerler ilk olarak “sizi koruyacağız” denilerek köylere yerleşiyor daha sonra da yerli halka “Sizi sürgüne göndereceğiz” diyerek onları Munzur nehrine kadar yürütüyorlar.
Burada kurbanlar kadın ve çocuk ve de yetişkin erkekler olmak üzere iki gruba ayrılıyor. Önce erkekler daha sonra da kadın ve çocuklar öldürülüyor.
Tanık asker şu ifadeleri kullanıyor:
“Komutanlarımız bize ateş emri verdiler ve bizde kim varsa ateş ettik. Tüm köyler mıntıka mıntıka paylaşıldı. Vardığımız bütün köyleri yaktık. Değerli eşyalar toplandı. Sığırları, keçileri ve koyunların hepsini topladık ve onları Elazığ’a kadar getirdik. Geride hiçbir yiyecek bırakmadık, götüremediklerimizi ise parçaladık ve yaktık. Canlı namına hiçbir şey bırakmadık. Dikili bir taş bile kalmadı.”
Tanık Asker, Halvoriye’de yaşananları ise şöyle aktarıyor:
“Orda (Halvoriye) aşağı yukarı 80 – 90 kadar çocuk ve kadın vardı. Yukarı sarp ve meşelik bir bölgeye makinalılar kuruldu. Bazen olurdu ki; iki-üç gün Munzur kıpkırmızı kan akardı.”
Söyleşiyi gerçekleştiren kişinin, “Peki askerlerden ‘ben bunu yapamam. Allah’tan korkarım” diyen olmadı mı?” sorusuna, tanık asker, “Yahu asker ne diyebilir? Asker emir eri… Vur dedi mi, vuracaksın mecburen. Öyle ben yapmam, yapamam olmaz” yanıtını veriyor.
Average Rating